Den viktige arbeidskrafta

Kulturelt mangfald kan føre til auka eksport, innovasjon og produktivitet. Men berre dersom eigenart og ulikskap får høve til å vere nettopp det: noko eige og ulikt!

MARTE CECILIE WILHELMSEN SOLHEIM, doktorgradsstipendiat, UiS

Særleg knytt til periodar i forkant av høgtider som jul og påske så har det i dei siste åra blitt mykje snakk og uro knytt til at det er «nokon» som kjem og vil ta frå «oss» vår kulturarv og våre tradisjonar.

Det vert debattert at det er viktig at vi må behalde vår norske kulturarv, og at det er ein viktig del av oss. «No må ikkje vi la utlendingane kome inn og ta dette i frå oss» vert det hevda.

Saker som Brexit, og det amerikanske presidentvalet har også blitt tolka som indikasjonar på det same, ei auka nasjonalistisk kjensle og viktigheita om å verne om sitt eige land, kultur, og arbeidsplassar.

I det ligg det at det er nokon som har meir rett på å vere i eit land enn andre, og i det ligg det at det er nokre spelereglar som vi kollektivt tenkjer er innanfor og nokre som då automatisk fell utanfor.

Når 1/6 av norske innbyggarar er innvandrarar (SSB), eller norskfødde av innvandrarar, så er det betimeleg å spørje: Kan det tenkast at ein framleis kan bevare «det norske», men der det også er rom for «noko anna»?

Og kan dette «anna» vere viktig i tida framover med tanke på omstilling og innovasjon i det norske arbeidslivet?

Babels tårn

Kanskje kan vi finne svar i frå legenda om Babels tårn? I Første Mosebok kan ein lese om at etter syndfloda, så kom menneska til Sinear-sletta. Der ville dei skape eit namn for seg sjølve, og byrja å bygge eit tårn som skulle nå heilt til himmels.

Ettersom dei lett kunne forstå kvarandre fordi dei snakka det same språket, så kan det tenkast at kommunikasjonen gjekk smidig og at det fasiliterte arbeidet med bygginga.

Dette likte ikkje Gud, for det såg ut som at alt som stod i hovudet på menneska var å bygge dette tårnet og bli kjende, og Gud frykta at dei då ville gløyme ut alt anna. Dermed så øydela Gud tårnet, og spreidde folk over heile jorda og forvirra språket deira, derav «babel» som betyr å blande eller å forvirre.

Dermed vart det plutseleg vanskelegare å kommunisere, og ein måtte finne nye måtar å kommunisere på og nye mål som ein ønskte å nå. Kan det tenkast at det at ein no hadde andre språk og vart spreidd over heile jorda, så kunne ein oppnå noko annleis enn det ein hadde som utgangspunkt då målet var å bygge Babels tårn?

No kunne ikkje menneska lengre fokusere på tårnet, men måtte sjå seg om etter nye moglegheiter for vekst. Var det då ikkje slik at deira eigenart førte til nyskaping og innovasjon?

For flere kronikker og kommentarer: Følg VG Meninger på Facebook!

Eigenart og produktivitet

Innanfor mangfaldslitteraturen så skil ein gjerne mellom primærmangfald og sekundærmangfald.

Primærmangfald omhandlar noko som ein ikkje kan endre, som til dømes kvar ein kjem i frå, medan sekundærmangfald er noko du kan endre.

Dette sistnemnte kan til dømes vere utdanning eller erfaring. Fleire internasjonale studiar peikar på at det er sterke koplingar mellom primærmangfald, som til dømes kulturelt mangfald og produktivitetsauke og innovasjon.

Det er då kopla til at eigenart kan føre til auka produktivitet og innovasjon fordi innovasjon er nye kombinasjonar av allereie eksisterande kunnskap, og dersom ein har menneske med nye briller og med anna bakgrunn, så kan kanskje desse lage nokre nye kombinasjonar som ein før ikkje kunne evne å setje saman dersom ein hadde ein primærmangfald som var meir lik.

Tanken er då at ulikskap kan kreere noko nytt, men berre dersom ein får høve til det. Utanlandsk arbeidskraft har også ikkje berre primærmangfald som er annleis i kraft å vere fødde i andre land, men dei kan også tenkast å ha andre erfaringar i frå eit anna arbeidsliv og eit anna utdanningssystem.

Les også: Nasjonalvindenes urolige sus

Eigenart og eksport

I ein fersk studie, så finn eg at det er ein positiv samanheng mellom utanlandsk arbeidskraft og eksport av varer og tenester til internasjonale marknader.

Argumentasjonen som denne studien mellom anna bygger på, er at utanlandsk arbeidskraft har anna kompetanse og kapabilitetar som set dei i stand til å fasilitere eksporten av desse varene og tenestene. Det kan vere knytt til at dei snakkar andre språk og forstår andre kulturelle koder samstundes som at dei har viktig kunnskap om juridiske og organisatoriske tilhøve i sine heimland.

Det er nettopp deira eigenart som vert viktige for norske verksemder. Dersom utanlandsk arbeidskraft berre vert sett til å utføre rutinearbeid, eller arbeid der ein ikkje dreg nytte av deira kompetanse, så kan det vere at verksemdene går glipp av viktige moglegheiter.

Det er då viktig å ha to tankar i hovudet samstundes, og tenke at det eine ikkje treng å ekskludere det andre. Eigenart og ulikskap kan føre til nyskaping, men berre dersom det er arena og rom for at folk er forskjellige.

For det er kan hende nettopp dette som gir konkurransefortrinn, auka innovasjonsevne og produktivitetsvekst!